Maandag 6 oktober 2025: Lezing de Stichtse Landbrieven

Afbeelding:

Dit jaar herdenkt de provincie 650 jaar democratie. Op 17 mei 1375 vaardigde de Utrechtse bisschop Arnold van Horne de Stichtse Landbrief uit, waarin hij met vertegenwoordigers van de bevolking afspraken maakte over samenwerking en inspraak. De vertegenwoordigers van de drie standen (geestelijken, ridders en steden) vormden de Staten van het Nedersticht, de voorlopers van Provinciale Staten van Utrecht.oen Nederland werd bevrijd van de Duitse bezetter leek het in eerste instantie of ons land explodeerde van vreugde. Dagen, weken, hier en daar zelfs maanden duurde het feest van de vrijheid. Maar daarna volgde voor bijna iedereen de ontnuchtering.

Dergelijke standenvertegenwoordigingen zijn de oorsprong van onze huidige democratie. Van een continuïteit met de democratie in het oude Griekenland is daarentegen geen sprake. In documenten als de Stichtse Landbrief en de Engelse Magna Charta zijn afspraken vastgelegd, waaruit het stelsel van vandaag is gegroeid, al was dat geen rechtlijnige ontwikkeling. Vorsten als Filips II en Lodewijk XIV hebben geprobeerd de invloed van onderaf te beknotten, maar tegen hun beleid kwam verzet.

Historicus Renger de Bruin heeft op verzoek van de provincie Utrecht een boek geschreven, waarin hij de ontwikkeling van het provinciebestuur vanaf de Stichtse Landbrief tekent, met een lange voorgeschiedenis en doorgetrokken tot het heden. Hij laat zien hoe provinciebestuurders zorg hebben gedragen voor een goed waterbeheer, wegenaanleg, woningbouw en natuurbeheer. Tot dat laatste behoort ook de omgang met dieren als de wolf, van een wolvenjacht in de zestiende eeuw tot de maatregelen op de Utrechtse Heuvelrug in het afgelopen jaar. Het boek is verschenen bij Uitgeverij WBooks in Zwolle.

Zie ook de YouTube video: De Stichtse Landbrief – Het begin van de Utrechtse democratie

Renger de Bruin (1956) studeerde geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en promoveerde daar in 1986. Hij werkte als docent en onderzoeker aan de universiteiten van Utrecht, Leiden en Greifswald voor hij in 1994 conservator stadsgeschiedenis bij het Centraal Museum Utrecht werd, een functie die hij een tijd combineerde met die van hoogleraar Utrecht Studies. Sinds 2017 is hij senior onderzoeker aan de Universiteit Utrecht.

De presentatie is ook te volgen via ons YouTube-kanaal. Klik op de knop ZAAL als je de lezing op de locatie wil bijwonen en kies YOUTUBE als je de lezing (thuis) online wilt volgen. Met een Youtube ticket kun je niet naar de zaal komen! Leden hebben gratis toegang maar moeten wel een toegangskaart bestellen (maximaal één kaart per lid).
De kaartverkoop gaat via WeTicket.